Zdaniem etnografów w zwrocie tym został utrwalony pewien
magiczny zabieg znany w Rosji, ale notowany również w Polsce (m.in. w Zagłębiu
Dąbrowskim). „Zabieg ten opiera się na przeświadczeniu, że jeżeli do wody,
odgrywającej w danym przypadku rolę pośrednika, czy też przewodnika
czarodziejskiego, włożoną zostanie rzecz jakakolwiek, to osoba, która się wodą
tą następnie umywa, co właśnie nazywane bywa umywaniem się czemu, albo do
czego, przejmuje tym sposobem wszelkie przymioty i wszelkie właściwości
rzeczy znajdującej się w wodzie” („Język
Polski” XII: 1927, s. 42).