Ciekawostki językowe: ktoś nie umywa się do kogoś

 

Wyrażenia „ktoś/coś nie umywa się do kogoś/czegoś” używamy, gdy chcemy powiedzieć, że jakaś osoba lub rzecz jest o wiele gorsza od porównywanej osoby czy rzeczy.

Zdaniem etnografów w zwrocie tym został utrwalony pewien magiczny zabieg znany w Rosji, ale notowany również w Polsce (m.in. w Zagłębiu Dąbrowskim). „Zabieg ten opiera się na przeświadczeniu, że jeżeli do wody, odgrywającej w danym przypadku rolę pośrednika, czy też przewodnika czarodziejskiego, włożoną zostanie rzecz jakakolwiek, to osoba, która się wodą tą następnie umywa, co właśnie nazywane bywa umywaniem się czemu, albo do czego, przejmuje tym sposobem wszelkie przymioty i wszelkie właściwości rzeczy znajdującej się w wodzie” („Język Polski” XII: 1927, s. 42).

Źródła: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/ktos-nie-umywa-sie-do-kogos;5609.html; https://wsjp.pl/do_druku.php?id_hasla=27013&id_znaczenia=5124804.